وایمکس سیستم دیجیتال ارتباط بی سیم است که با استفاده از منطقه بسیار وسیع تحت پوشش دکلهای وایمکس ، کل شهر و شهرکهای صنعتی ومناطق راهبردی را پوشش می دهد و اینتر نت پر سرعت را برای سازمانها، موسسات و شرکتهای تجاری و همچنین منازل مسکونی و کلیه افراد در هر نقطه ای از مکانهای تحت پوشش فراهم می آورد. به طوری که کاربر قادر خواهد بود در هر لحظه، حتی در شهرهای دیگر تحت پوشش، توسط رایانه اش به اینترنت پر سرعت متصل شود. اما پیش از تعریف فناوری WiMax و ذکر ویژگی های ، آن بهتر است نگاهی گذرا به سرویس های دسترسی به اینترنت داشته باشیم در حالت کلی از سه طریق می توان به اینترنت دسترسی پیدا نمود :
خطوط باند پهن (Broadband) : این طریق دسترسی به اینترنت که مبتنی بر کابل است ، از خطوط با پهنای باند زیاد استفاده می کند DSL و خطوط T1 تا T3 از این نوع خطوط هستند. با استفاده از خطوط با پهنای باند زیاد می توان به اینترنت پر سرعت دسترسی داشت در این روش فقط می توان از اینترنت روی یک کامپیوتر یا شبکه محلی کوچک استفاده نمود
بی سیم (Wireless) : یکی از روش های متداول دسترسی به اینترنت در چند سال اخیر استفاده از فناوری های بی سیم است در این روش می توان با نصب و تنظیم یک روتر یا سوئیچ بی سیم در یک محدوده جغرافیایی از اینترنت روی کامپیوتر های خانگی یا همراه استفاده نمود ویژگی های بارز این نوع سرویس عدم وابستگی به اتصالات سیمی است
شماره گیری یا (DailUP) : روش قدیمی اتصال به اینترنت که هنوز هم در بسیاری از کشور ها از جمله ایران مورد استفاده قرار می گیرد در این روش از یک مودم شماره گیر استفاده می شود و حداکثر سرعت اینترنت می تواند ۵۶ کیلو بیت بر ثانیه باشد.
از میان سه روش ذکر شده ، اینترنت مبتنی بر خطوط باند پهن دارای هزینه های زیاد در کنار محدودیت های جغرافیایی از نظر راه اندازی و ارائه سرویس های مورد نظر است بزرگترین مشکل اینترنت بی سیم نیز محدوده تحت پوشش یا HotSpot آن است. HotSpot به محدوده ای گفته می شود که هر کامپیوتر یا وسایل همراه می توانند در آن با یک وسیله مرکزی ( مانند روتر بی سیم یا Access point ) ارتباط برقرار نمایند و ار آن سرویس دریافت کنند برای مثال محیط یک فرودگاه یا شرکت می تواند یک HotSpot باشد فناوری بی سیم می تواند صد متر و نهایتا چهارصد متر را پشتیبانی کند
WiMAX چیست ؟
همان طور که ذکر شد هر یک از روش های دسترسی به اینترنت دچار محدودیت ها و مشکلاتی بودند همین امر موجب شد که کارشناسان و شرکت های بزرگ تلاش های خود را برای یافتن یک راهکار مناسب آغاز کنند تا با مشکلات روش های ذکر شده رو به رو نباشند شرکت اینتل یکی از سردمداران این ماجرا بود. پروتکل ۸۰۲ به ارتباطات بی سیم اختصاص دارد. ۸۰۲٫۱۱ برای شبکه های بی سیم محلی (LAN Network) مورد استفاده قرار گرفته است. پروتکل ۸۰۲٫۱۵ به شبکه های شخصی (Personal Network) اختصاص داده شده است و نهایتا پروتکل ۸۰۲٫۱۶ به شبکه های بی سیم شهری (MAN Network) اختصاص یافت و فناوری بی سیم جدیدی برای دسترسی به اینترنت و اتصال تجهیزات مختلف در یک محدوده جغرافیایی در حد یک شهر روی آن پیاده سازی و تعریف گردید که از آن به WiMAX (Worldwide Interoperability for Microwave Access) یلد می شود البته پروتکل ۸۰۲٫۲۰ نیز برای شبکه های گسترده تعریف شده است.
سرویس اینترنت بی سیم مبتنی بر فناوری WiMAX از قابلیت ها ، طول فرکانس و پهنای باند فناوری وای فای ( دو تا یازده مگاهرتز ) استفاده می کند ، ولی یک محدوده جغرافیایی از شش تا نه کیلومتر تا پنجاه کیلومتر را تحت پوشش قرار می دهد بدین معنی که هر وسیله یا کامپیوتری که در این محدوده باشد می تواند بدون نیاز به هیچ وسیله ارتباطی دیگری به مراکز سرویس WiMAX متصل شود. WiMax در مقایسه با خطوط اینترنت پر سرعت مبتنی بر پهنای باند ، دارای ساختار پیاده سازی ارزان تری می باشد و مشکل هزینه بالای راه اندازی یک سرویس اینترنت پر سرعت را نیز بر طرف ساخته است
WiMAX دارای دو نوع است : Fixed WiMAX که روی پروتکل ۸۰۲٫۱۶ پیاده سازی شده است و Mobile WiMAX که برای آن پروتکل ۸۰۲٫۱۶e تعریف شده است در حقیقت یکی دیگر از قابلیت های فناوری WiMAX ، امکان اتصال شبکه تلفن و استفاده از آن روی گوشی های همراه است
در یک جمع بندی می توان مزایایی سرویس WiMAX را به این صورت بیان کرد :
- استفاده از فناوری های بی سیم و مخصوصا فناوری وای فای
- کیفیت و کارایی بالا در مقایسه با دیگر سرویس های دسترسی به اینترنت
- داشتن سرعت بیشتر دسترسی به اینترنت در مقایسه با خطوط باند پهن وای فای
- پوشش دادن یک محدوده جغرافیایی بزرگ مانند یک شهر و حومه آن. این مزیت موجب می شود کاربران و شرکت های بیشتری به صورت راحت تری به این سرویس دسترسی داشته باشند
- اتصال به شبکه تلفن همراه و دسترسی به اینترنت روی گوشی های موبایل
- عدم محدودیت جغرافیایی یا خط دید مستقیم جهت دسترسی به آن
- هزینه مناسب و نسبتا پایین راه اندازی و استفاده از آن
- ارائه سرویس های تلفن و اینترنت به مناطق محروم یا دشوار جغرافیایی
WiMAX چگونه کار می کند ؟
با نگاهی به شکل فوق متوجه خواهیم شد که فناوری WiMAX از یک مرکز کنترل یا سرویس دهنده اصلی بهره می برد وظیفه این سرویس از یک جهت مدیریت ، کنترل و ایجاد ارتباط با آنتن ها و مرکزهای فرعی در فاصله های گسترده است و از طرف دیگر ، اتصال به اینترنت یا شبکه تلفن همراه و گرفتن خدمات از آن ها برای عرضه روی شبکه WiMAX از چند ایستگاه فرعی به صورت پراکنده در محدوده جغرافیایی تحت پوشش استفاده می کند که عموما ایستگاه های آنتن های مایکروویو هستند.
این ایستگاه در اصطلاح به دو نوع Non-Line-of-Sight و Line-of-Sight تقسیم می شوند. هر یک از این دو ایستگاه یک سرویس متفاوت فراهم می کند. ایستگاه Non-Line-of-Sight سرویس بی سیمی مانند وای فای راه اندازی می کند که می توان از طریق تجهیزات همراه یا کامپیوتر های همراه و کارت های پشتیبانی کننده شبکه های بی سیم و وای فای به آنها متصل شد و خدمات دریافت نمود ولی ایستگاه های Line-of-Sight وظیفه ارتباط مرکز اصلی سرویس دهنده WiMAX را با ایستگاه های Non-Line-of-Sight دارند و در حقیقت نقش یک تقویت کننده را بازی می کنند برای استفاده از فناوری WiMAX روی کامپیوتر یا تجهیزات همراه علاوه بر پشتیبانی این دستگاه از این فناوری ، باید از کارت یا وسیله ارتباطی WiMAX استفاده کرد
آینده در تسخیر WiMAX
اکنون کمتر کاربری را می توان یافت که با وای فای آشنایی نداشته باشد و حاضر به خرید یک نوت بوک یا تلفن هوشمند بدون فناوری وای فای باشد قابلیت ها و امکانات فناوری WiMAX موجب شده است که یک جهش در ارائه خدمات ارتباطی به وجود بیایید و شبکه های مبتنی بر این فناوری به سرعت توسط شرکت های بزرگ و کوچک توسعه داده شوند و نهایتا کم کم جایگزین شبکه های بی سیم وای فای گردند مطمئنا آینده در تسخیر WiMAX است و به زودی شما نیز باید طالب یک دستگاه با قابلیت پشتیبانی از فناوری WiMAX باشید