در این گفتار به تفصیل درباره سرعت شاتر و عملکرد آن سخن خواهیم گفت، نمونههایی از تصاویر گرفته شده با سرعتهای شاتر مختلف را ارائه میکنیم. این گفتار آغاز بحث نورسنجی در عکاسی خواهد بود.
سرعت شاتر: همانطور که پیشتر گفته شد قسمتی در داخل دوربین قرار دارد به نام پرده شاتر. زمان بالا و پایین رفتن و یا باز و بسته شدن این قطعه بسیار حساس را سرعت شاتر میگویند. پرده شاتر باعث میشود زمان نوری که باید به صفحه حساس برسد مشخص شود. دیافراگم مقدار نور و پرده شاتر زمان دریافت آن را کنترل میکند. سرعت شاتر میتواند چندین ثانیه، یک ثانیه و یا کسری از یک ثانیه باشد. دو حرف و T به علاوه اعدادی مانند ۱ ثانیه، ۱/۴، ۱/۸، ۱/۱۵، ۱/۳۰، ۱/۶۰، ۱/۲۵۰؛ ۱/۵۰۰ و … تا ۱/۱۶۰۰۰ ثانیه، اعدادی است که بر روی دوربینها به نسبت کارایی و قدرتشان قرار دارد.
حرف B از کلمهی BULB گرفته شده است. وقتی دوربین بر روی این حالت قرار میگیرد، تا زمانی که دست عکاس بر روی دکمه عکسبرداری (دکمه شاتر) قرار دارد، پرده باز بوده و نور به صفحه ی حساس میرسد. از این روش برای خلق تصاویر خاص یا در عکاسی از ستارگان و آسمان در شب استفاده میشود. حرف T که روی برخی از دوربین ها حک شده است، دکمه شاتر را قفل میکند. یعنی با ضربه اول به دکمه عکسبرداری پرده شاتر باز میشود و با ضربه بعدی پرده شاتر بسته میشود. از این حالت زمانی استفاده میشود که عکاس مایل است دقایق متمادی به صفحه حساس نور بتاباند و این نوع عکاسی هم معمولا در مکانهایی با نور بسیار کم استفاده میشود.
در عکسی که در پایین میبینید، حدود ۳۰ ثانیه نور به صفحه حساس رسیده است.
به سه عکس پایین توجه کنید. تمامی ماشین ها با سرعتی تقریبا یکنواخت در حدود ۴۰ کیلومتر در ساعت در حال عبور هستند. عکس اول با سرعت شاتر ۱/۳۰ ثانیه عکاسی شده است. همانطور که میبینید به دلیل سرعت شاتر کم، ماشین کشیده به نظر می رسد.
سرعت شاتر با دیافراگم نسبت عکس و هر دو با حساسیت فیلم یا صفحه دیجیتال نسبت مستقیم دارند. یعنی هرچه قدر حساسیت فیلم و یا صفحه دیجیتال (ISO) بالاتر رود، سرعت شاتر و دیافراگم بالا میروند و بالعکس. بنابراین، برای ثبت عکسهایی با سرعت شاتر بالا نیاز به حساسیت بالاتر داریم و بدیهی است برای عکاسی از سوژههایی که ثابت هستند میتوانیم از سرعت شاتر پایین و حساسیت پایینتر استفاده کنیم.
>>راهنمایی خرید : بهترین دوربین های دیجیتال کانن و نیکون زیر یک میلیون و پانصد هزار تومان
حساسیت فیلمها برای عکاسی در نقاط مختلف با نورهای مختلف طراحی شده اند و اکنون در دوربینهای دیجیتال این تغییر را می توان بسیار راحتتر انجام داد. مثلا در کنار ساحل و یا در کویر که نور خورشید شدت بیشتری دارد بهتر است از حساسیت پایینتر استفاده شود و در نقاطی مانند روزهای ابری یا در نور داخل اتاق از حساسیتهای بالا استفاده شود.
معمولا حساسیتها را با اعدادی متفاوت نشان میدهند: عدد ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ حساسیتهای پایین و اعدادی چون ۸۰۰، ۱۲۵۰ و … تا ۲۴۰۰۰ حساسیتهای بالا هستند که می توان با آنها از نور کرم شبتاب هم در شب عکاسی کرد. اعداد ۴۰۰ و عدد های نزدیک به آن را هم حساسیت متوسط مینامند.
درست است که هر چقدر حساسیت بالاتر رود کار برای عکاسی در نورهای کم آسان میشود، اما مشکل عمده فیلمها یا صفحههای دیجیتالی با حساسیت بالا باعث میشود که ذراتی به نام گرین (Grain) یا پیکسل در عکس ظاهر شود که از وضوح عکس کاسته و از لحاظ بصری هم ناخوشایند به نظر میرسد. شرکتهای سازنده دوربینهای پیشرفته کنونی هر روزه سعی بر رفع این مشکل و بهینهسازی قابلیتهای دوربینهای جدید دارند.
>>آموزش عکاسی (۴): دیافراگم و عملکرد آن
>> آموزش عکاسی (۳): ساختمان دوربینهای گوناگون
منبع : DW