در هر بازار، عوامل و فاکتورهای گوناگونی روی قیمت نهایی کالا تاثیر می گذارند. در این مقاله قصد داریم با توجه به این عوامل، نگاهی به بازار خودروهای ایران بیاندازیم و آنها را با بازارهای خارج از کشور مقایسه کنیم، بازار خودروهای ایران بازاری خاص است. بیش از پیروزی انقلاب اسلامی، خودروهای متنوع اجازه ورود به ایران را داشتند و از نظر تنوع محدودیتی برای واردات وجود نداشت. اما پس از پیروزی انقلاب واردات خودرو به صورت گذشته متوقف شد و خودروها در شرایطی خاص به ایران راه یافتند.
به این صورت که بسیاری از خودروهای با مدل بالاتر از ۱۹۷۹ میلادی به صورت دست دوم از کشورهای عراق یا کویت به ایران آمدند و فقط در برهه های زمانی مشخص و کوتاه واردات با قوانین خاصی صورت گرفت و مجددا متوقف شد. خودروهای وارداتی که تا سال ۹۴ میلادی به کشور واردات خودرو در سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ مجاز بود و مجددا تا سال ۲۰۰۵ واردات خودرو ممنوع بود. این وقفه، به همراه سطح پایین خودروهای داخلی سبب شد تا آن دسته خودروهای وارداتی که تا سلا ۹۴ میلادی به کشور وارد شده بودند، همواره با قیمت هایی بالا به فروش برسند، زیرا در بازار رقیبی برای آنها وجود نداشت.
همچنین هنگامی که واردات در سال ۲۰۰۵ میلادی از سر گرفته شد، به دلیل قیمت بالای خودروهای صفر کیلومتر وارد شده، باز هم قیمت بالای خودروهای دهه ۹۰ ادامه یافت، زیرا سطح قیمت ها تداخلی با خودروهای صفر کیلومتر نداشت. در ادامه ۲ لیست مشاهده می کنید که یک دسته مربوط به خودروهایی است که در ایران ارزان تر از میانگین جهانی فروخته می شوند و دسته دوم مربوط به خودروهایی است که در ایران گران تر از کشورهای دیگر خرید و فروش می شوند.
ابتدا باید گفته شود که عموم خودروهای ایران با توجه به شرایط واردات، گران تر از سطح جهانی فروخته می شوند و نمی توان آنها را در چند مثال محدود کرد، اما در این لیست تعدادی از آنها را آورده ایم.
الدزمبیل کاتلاس سیرا
در ایران هنوز هم الدزمبیل کاتلاس های ابتدای دهه نود میلادی با قیمت های در حدود ۲۰ میلیون تومان برای نمونه های متوسط و ارقامی بالاتر برای نمونه های سالم تر دست به دست می شوند این خودرو در کشور آمریکا به منزله یک خودرو فرسوده تلقی می شود که فاقد جذابیت های ظاهری، حرکتی و یا جذابیت های دیگر است. شما می توانید با پرداخت یک اسکناس ۱۰۰۰ دلاری یک الدزمبیل کاتلاس دهه نودی خوب بخرید، که اگر در ایران بود قیمتی کم تر از ۲۰ میلیون تومان نداشت! دلیل این مساله آن است که در آمریکا هیچ دلیل منطقی ای برای خرید یک الدزمبیل کاتلاس سیرا وجود ندارد. زیرا به دنبال هر فاکتوری از یک خودرو باشید، گزینه های بهتری پیش روی شما است. اما آیا در ایران هم اوضاع همین گونه است؟
مرسدس بنز W124
هنگامی که واردات خودرو در سال ۱۹۹۴ در ایران پایان یافت، تا سال های سال، W124 به عنوان یکی از بهترین خودروهای سواری باقی ماند. زیرا خودروهای تولید داخل به هیچ عنوان یارای رقابت با آن را نداشتند و W124 چند سر و گردن از آنها برتر بود. از آنجا که این مرسدس خودرویی قابل اعتماد و با کیفیت است و همچنین به لحاظ قطعات یدکی و تعمیرات در وضعیت مناسبی قرار داشت، همواره قیمت و محبوبیت خود را حفظ کرد. هم چنین به دلیل تقاضای بالا برای این خودرو، صاحبان همواره از آن به بهترین نحوه نگهداری کردند و قدر این خودرو را دانستند. حتی هنگامی که در سال ۲۰۰۵ مجددا درهای ایران به روی خودروهای وارداتی گشوده شد مرسدس های W124 به دلیل محبوبیت قبلی و سابقه خوب هم چنان پرطرفدار باقی ماندند. امروزه برای خرید یک W124 مدل بالای کم کارکرد می بایست در حدود ۸۰ میلیون تومان هزینه کرد.
اما باور کردنی نیست که این خودرو در بازارهای اروپا و امریکا با قیمت های بسیار بسیار پایین تر از این ارقام خرید و فروش می شود. ( مدل های خاص استثنا هستند.) به عنوان مثال مدلهایی که در ایران با قیمت هایی در حدود ۷۰ میلیون تومان خرید و فروش می شوند را می توان در حدود ۲۵۰۰ یورو در اروپا خریداری کرد.
علت این مساله چیست؟
علت آن است که در اروپا و یا در امریکا دیگر نیازی به خرید این خودرو حس نمی شود و تقاضا برای آن همانند ایران نیست. زیرا آنها می توانند خودروهای دست دوم جدیدتر را با قیمت های بسیار مناسبی خریداری کنند، همچنین شرایط فروش خودروهای روز به گونه ای است که برای مصرف روزمره ترجیح داده می شود از یک خودرو به روز استفاده می شود.
به عنوان مثال در ایران ما باید بین خرید یک پژو پارس یا یک بنز W124 انتخاب کنیم و با توجه به این مساله که خودروهای رقیب همانند پارس، خود نیز از پلت فرم های دهه ۸۰ میلادی استفاده می کنند، در سطحی پایین تر از این مرسدس قرار می گیرند. اما در اروپا در امریکا با توجه به بازه وسیع انتخاب، قیمت خود به خود تعدیل می شود.